Publikacje
Jej Wysokość Dyskryminacja, czyli cicha królowa rynku pracy
2025-02-28
Rozgościła się na rynku pracy na dobre i ani myśli go opuścić. Nieproszona. Niepytana. Niemile widziana. Siedzi dostojnie na tronie. Dumna i blada. Kto? Jej Wysokość Dyskryminacja! Patrzy z góry na osoby starsze, na te bardzo młode też. Czasem krzywym okiem zerka na kobiety, a czasem na mężczyzn. Dlaczego tak się panoszy? Czemu rozpycha się łokciami? A może sami jej na to pozwoliliśmy?
„Jedni są wiecznie młodzi, drudzy wiecznie starzy - to kwestia charakteru, a nie kalendarzy” (Jan Sztaudynger).
W kwestii wieku znany aktor Richard Gere mając 75 lat powiedział, że „chociaż się zestarzał jego serce wciąż pozostaje młode. Nasza dusza zawsze zachowuje ten sam wiek. Młodość bardziej zależy od nastawienia niż od upływu czasu”.
Z kolei piękna aktorka Monika Bellucci mówi: „Postarzałam się nikogo nie pytając o pozwolenie, wywołując burzę i oburzenie wśród zaciętych bojowników przeciw starzeniu się. Bo ktoś musi w końcu powiedzieć światu, że starzenie się nie jest żadnym powodem do wstydu”.
Starsze kobiety na gospodynie dla księży
„Biskup zadecydował, że gospodynie księży powinny mieć co najmniej 50 lat. Był zdziwiony, gdy wizytując swoją diecezję spotkał księdza, który przekonany, że stosuje się do nakazu biskupa, trzymał dwie gospodynie, obie mające po 25 lat” (Modlitwa żaby, Anthony de Mello SJ).
Oczywiście nie o taki „rozkład sił” chodzi w zatrudnieniu. W ogóle nie o to chodzi, żeby kierować się wiekiem. Niemniej często tak jest, nawet jeśli pracodawcy nie mówią o tym oficjalnie. A czasem komunikują to wprost. Widziałam ostatnio w mediach społecznościowych post w grupie Praca w gastronomii: „Poszukiwana Pani Kierowniczka. Zatrudnimy kierowniczkę, kobietę w wieku 25 - 45 lat”. Najwyraźniej autorzy tej oferty pracy niespecjalnie przejęli się przepisami prawa pracy w kwestii dyskryminacji ze względu na wiek i płeć.
Inne przykłady z życia wzięte? Bardzo proszę. Pracodawca przegląda CV pana, lat 53, kręci nosem. Nie komentuję. Inny pracodawca zatrudnia tylko osoby do 35 roku życia. Czyli co? Jeśli ktoś ma 36 lat to już się nie nadaje? Nagle, z dnia na dzień traci rozum, inteligencję, zapał do pracy, zaangażowanie, kompetencje?
Rozmawiałam ostatnio z kandydatką, młodą kobietą, która w wolnych chwilach jest wolontariuszką w klubokawiarni międzypokoleniowej, gdzie wspiera seniorów w obsłudze smartfonów, komputerów, uczy angielskiego. Powiedziała, że starsze osoby są bardzo chętne do nauki, tylko nie mają takiej łatwości, smykałki jak młode osoby. Za to mają wiedzę, doświadczenie, ciekawe historie, informacje i refleksje, które mogą przekazać młodym ludziom.
Co prawo pracy mówi o dyskryminacji?
Umieszczenie w ogłoszeniu o pracę sformułowań, które dotyczą wieku lub płci kandydata w świetle przepisów prawa pracy oznacza niedozwoloną dyskryminację (art. 183a § 1 Kodeksu pracy). Jeśli pracodawca narusza zakaz równego traktowania mamy prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Maksymalna wysokość odszkodowania nie jest określona.
Dlaczego dyskryminacja zajęła miejsce na tronie królowej?
Otóż sami jej na to pozwoliliśmy, sami daliśmy jej zielone światło. Tak, przyjdź i decyduj o rynku pracy. Z tylnego fotela więc rządzi i rozdaje karty. A może pora powiedzieć: dość! Pora przegonić ją z rynku pracy, zrzucić tę niechlubną królową z tronu? Jak to zrobić? Wspólnymi siłami wszystkich! Wbrew pozorom nie tylko tych, którzy są aktywnymi użytkownikami rynku pracy.
Pracodawco! Nie patrz stereotypowo. Nie kieruj się przy zatrudnianiu wiekiem czy płcią. Przecież to nie tak, że starszym się już nie chce, a młodzi przyjdą do firmy na krótko. Często tym starszym chce się nawet więcej, a młodzi są nad wiek dojrzali.
Kandydatko, Kandydacie! Nie wpisuj w CV daty urodzenia, roku ukończenia szkoły czy studiów. Nie powinno mieć to znaczenia, a jeśli pracodawca będzie chciał i miał na to czas, niech liczy ile to tych lat minęło odkąd ukończyłeś studia. Szkoda na to czasu, bo to tak ważne jak maggi w mlecznej zupie 😉
Wspólnie nie wspierajmy postaw nastawionych na żarty, wyśmiewanie się z ludzi starszych. Widziałam ostatnio mem, na którym osoby po 50 roku życia robią sobie selfie, ściągając do zdjęcia okulary, a po zrobieniu fotki znowu je zakładają. Śmieszne? Dla mnie wcale. Bądźmy mistrzami w łamaniu barier, jak mówi reklama TV, a nie przyklaskiwaniu niby żartom i utrwalaniu stereotypów.
Carte blanche
Czy blind CV, rodzaj trochę takiej carte blanche może być remedium na dyskryminację na rynku pracy z uwagi na wiek i płeć?Czy byłoby lepiej gdyby zamiast CV składało się blind CV, czyli dokument, w którym nie ma danych o płci i wieku? Albo uzupełniało formularz aplikacyjny, w którym wpisywałoby się tylko informacje o motywacji, doświadczeniu, umiejętnościach i o tym jaką się jest osobą? Czy zapobiegałoby to dyskryminacji na rynku pracy ze względu na wiek i płeć?
Wobec starzenia się społeczeństwa i wchodzenia na rynek pracy młodych pokoleń prędzej niż później staniemy przed powszechnym brakiem rąk do pracy. Może więc wkrótce rynek pracy sam ureguluje temat dyskryminacji ze względu na wiek i płeć? Drżyj więc cicha Królowo Dyskryminacjo! Rynek idzie po Ciebie!
Przeczytaj też felieton „Za młody, za stary”:
Autor: Dorota Binasiak Ekspert ds. Rekrutacji, Akredytowany konsultant metody Insights Discovery