Publikacje
Zmiany w Kodeksie pracy w pigułce
2023-05-16W ostatnim czasie w internecie możecie znaleźć sporo publikacji na temat zmian w Kodeksie pracy. Czasem trudno się w nich odnaleźć. Dlatego przygotowaliśmy dla Was krótką i praktyczną pigułkę wiedzy o najważniejszych zmianach.
W kwietniu zaczęły obowiązywać dwie nowelizacje Kodeksu pracy. Pierwsza dotyczy pracy zdalnej. Druga jest związana z dyrektywami UE: pro-pracowniczymi i pro-rodzicielskimi. Główne obszary, których dotyczą zmiany to:
- praca zdalna,
- trzeźwość pracownika,
- nowe rodzaje urlopów,
- dodatkowy urlop rodzicielski,
- przerwy w pracy,
- umowy na okres próbny i na czas określony,
- organizacja pracy dla rodziców i opiekunów.
Praca zdalna
Nowe przepisy uregulowały temat pracy zdalnej. Żeby wykonywać pracę zdalną, musisz złożyć wniosek. Pracodawca nie może odmówić pracy zdalnej, jeśli pracownikiem jest kobieta w ciąży lub rodzic, który opiekuje się dzieckiem do lat 4. W danym roku możesz skorzystać z 24 dni pracy zdalnej okazjonalnej.
Pracodawca, który wyraził zgodę na pracę zdalną musi ocenić ryzyko zawodowe i zasady BHP, zapewnić Ci materiały i narzędzia pracy, pokryć koszty energii elektrycznej oraz usług telekomunikacyjnych. Pracodawca ma też prawo do kontroli pracy zdalnej.
Trzeźwość pracownika
Według nowych przepisów pracodawca może zbadać, czy pracownik jest trzeźwy. Może to zrobić w sytuacji, kiedy ma uzasadnione podejrzenia lub prewencyjnie.
Zarówno pracodawca jak i pracownik, który nie został dopuszczony do pracy może poprosić, żeby trzeźwość zbadała policja lub straż miejska (czyli organy, które są powołane do ochrony porządku publicznego). Badanie musi odbyć się za pomocą alkomatu lub poprzez laboratoryjne badanie krwi. Żeby pracownik mógł przystąpić do pracy wynik badania musi wskazywać poniżej 0.2 promila alkoholu.
Zmiany powinny mieć odzwierciedlenie w aktach osobowych (w części B - zasady kontroli trzeźwości pracowników, w nowej części E - dokumenty, które dotyczą kontroli trzeźwości pracownika - czas, wynik i sposób wykonania badania).
Nowe rodzaje urlopów
Pracownik zyska dwa nowe rodzaje urlopów:
- bezpłatny urlop opiekuńczy (5 dni). Urlop przysługuje Ci, jeśli musisz zaopiekować się poważnie chorym członkiem rodziny lub inną osobą, która pozostaje w tym samym gospodarstwie domowym,
- płatne w 50% zwolnienie z pracy z powodu siły wyższej (2 dni lub 16 godzin w roku). Możesz z niego skorzystać w przypadku pilnych spraw rodzinnych, które są spowodowane chorobą lub wypadkiem.
Dodatkowy urlop rodzicielski
Urlop rodzicielski został wydłużony do 41 tygodni (urodzenie jednego dziecka) lub do 43 tygodni (poród mnogi). W tej puli znajduje się dodatkowe 9 tygodni, które przysługują rodzicom dziecka. Dodatkowych tygodni nie można przenieść z jednego rodzica na drugiego.
Przerwy w pracy
Jeśli jesteś pracownikiem zyskasz dwie dodatkowe przerwy w pracy:
- drugie 15 minut, jeśli pracujesz dłużej niż 9 godzin na dobę,
- trzecie 15 minut, jeśli pracujesz dłużej niż 16 godzin na dobę.
Umowy na okres próbny i na czas określony
Długość umowy na okres próbny zależy od tego, na jaki okres pracodawca chce zawrzeć z Tobą kolejną umowę. Zasady są takie:
1 miesiąc - przy kolejnej umowie na 6 miesięcy,
2 miesiące - przy kolejnej umowie na 6 do 12 miesięcy,
3 miesiące - w pozostałych przypadkach (np. przy umowie na czas nieokreślony).
Jeśli pracodawca wypowie umowę, która jest zawarta na czas określony, musi podać przyczynę wypowiedzenia. To istotna zmiana w stosunku do dotychczasowych przepisów.
Organizacja pracy dla rodziców i opiekunów
Jeśli jesteś pracownikiem, który wychowuje dzieci do 8 lat, zyskasz wiele nowych przywilejów. Będziesz mógł złożyć wniosek o elastyczną organizację czasu pracy.
Pracodawca może przyznać Ci możliwość pracy zdalnej, obniżyć wymiar czasu pracy, skrócić tydzień pracy, zastosować przerywany lub ruchomy czas pracy, system pracy w weekendy bądź indywidualny rozkład czasu pracy.
Jeśli pracodawca naruszy przepisy o pracy elastycznej, grozi mu kara grzywny do 30 000 zł.
Pigułka ma to do siebie, że jest mała. Z pewnością więc nie wyczerpaliśmy tematu. Wkrótce wrócimy do Was z rozszerzeniem tematu unijnej dyrektywy work-life balance.
Autor: Dorota Binasiak Ekspert ds. rekrutacji w HSK Consulting